شیوه های مقابله با استرس در جوانان سیگاری شهرستان لارستان

*دکتر محمدرفیع بذرافشان: استرس یک وضعیت عاطفی منفی است که افراد سعی می کنند تا به تسکین یا مقابله با آن پرداخته که در اغلب موارد از طریق رفتارهای ناسالم اما لذتبخش می باشد. یکی از رفتارهای ناسالم که در هنگام استرس زیاد به کار گرفته می شود سیگار کشیدن است. استرس بیش از حد می تواند باعث شروع مصرف دخانیات، افزایش مصرف و همچنین تلاش کمتر برای ترک شود. زیرا نیکوتین موجود در سیگار به طور موقت باعث تعدیل استرس می شود. با این وجود ممکن است تاثیر سیگار به علت وابستگی روانی باشد نه به خاطر نیکوتین موجود در آن. بسیاری از مطالعات انجام شده در ایران نشان می دهد که تعداد افراد سیگاری در بین افراد جامعه، جمعیت دانشگاهی و حتی دانش آموزان در حال افزایش است. ﺳﻴﮕﺎری ﻫﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ مصرف ﺳﻴﮕﺎر ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد آراﻣﺶ و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻨﺶ ﻧﺎﺷﻲ از وﻗﺎﻳﻊ اﺳﺘﺮس زا در ﻓﺮد ﻣﻲ ﺷﻮد.
بررسی جنبه های مختلف رویکرد افراد سیگاری جهت سازگاری با استرس ضروری می باشد. چرا که رفتارهای ناسالم و هر چند لذتبخش مثل سیگار کشیدن راهکارهای ضعیف و ناکارآمد برای مقابله با استرس می باشد. لازاروس و فولکمن دو شیوه کلی جهت مقابله با استرس بیان می کنند شیوه مقابله مسئله مدار و هیجان مدار که در شیوه مسئله مدار افراد با استرس منطقی تر رفتار می کنند و تمایل دارند منبع اصلی استرس را کنترل کنند (در این روش فرد تلاش می کند برای مشکل خود راه حلی پیدا کند و حل مشکل پاداشی برای فرد می باشد) اما افراد در شیوه هیجان مدار تسکین موقت و انتقال فشار استرس به موقعتی دیگر را برمی گزینند (در این روش افراد بصورت مستقیم تلاشی جهت حل مشکل نمی کنند. به عبارتی دیگر فرد با بهره گیری از روش هایی مانند خوابیدن، غذا خوردن، راه رفتن، گریه کردن، و روش های ناسالمی مانند مصرف سیگار و موادمخدر تلاش می نماید هرچند موقت استرس خود را کاهش دهد).


داشتن مجموعه ای کارآمد از مهارت های مقابله احساس خود کنترلی و خود هدایتی را در فرد بیشتر می کند، درحالی که وقتی آسیب پذیری فرد زیاد باشد فرد در برابر فشار روانی خفیف نیز رفتار غیر انطباقی نشان می دهد. از طرفی هر چه منابع افراد برای مقابله بهتر باشد کمتر احتمال دارد گرفتار موقعیت هایی شوند که در برابرآنها آسیب پذیرند.
با توجه به رابطه بین استرس و مصرف سیگار و همچنین تاثیر این دو فاکتور بر سلامتی افراد بسیار اهمیت دارد که شیوه های مقابله با استرس در این افراد بررسی شود چرا که می توان با جایگزین کردن راهکاری های دیگر مانع از روی اوردن افراد به سیگار جهت کاهش فشار استرس شد. بدین منظور مطالعه ای با هدف بررسی شیوه مقابله با استرس در جوانان سیگاری در شهرستان لارستان انجام گرفت. در این مطالعه ۳۴۸ مرد سیگاری سنین ۴۰-۲۰ سال از سطح شهرستان لار انتخاب شدند. میانگین سنی و تعداد نخ مصرفی سیگار در روز در جوانان به ترتیب ۵/۹۲ ± ۲۹/۵۳ و ۱/۴۷ ±۱۰/۵۲ بود. در مطالعه حاضر نمره کل استفاده از راهبرد هیجانی در افراد سیگاری بیشتر از مسئله محور بود. در افراد معتاد به مواد مخدر نیز نتیجه مشابه ای توسط محققین گزارش گردید است. ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ هیجانی ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان راﻫﺒـﺮدی ﮐﻮﺗـﺎه ﻣﺪت ﮐﺎرآﻣﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ، اﻣﺎ در دراز ﻣﺪت ﻣﺎﻧﻊ ﺳﺎزش روان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و بروز اختلالات روانی نظیر افسردگی ﻣﯽ ﺷﻮد. امروزه بسیاری از اختلالات رفتاری از جمله اعتیاد به سیگار به علت ناتوانی افراد در اتخاذ راهکارهای مناسب در سازگاری با آن مشکل بوجود می اید. که آموزش مدیریت سالم استرس میتواند باعث کاهش این رفتارها گردد. طبق نظر لازاروس (۱۹۹۳) استرس نتیجه درک افراد است از اینکه آنها منابعی برای مقابله با یک وضعیت درک شده از گذشته، حال و آینده ندارند. استرس زمانی اتفاق می افتد که یک فرد با وضعیتی مواجه می شود که سخت و فشارآور تصور شده و اینکه آنها توان مقابله با آنرا ندارند.

نتیجه این مطالعه نشان داد که جوانان سیگاری بیشتر از شیوه هیجان مداری استفاده میکنند که خود باعث تداوم و افزایش میل به مصرف سیگار می‌شود. از ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ، ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻬﺎرت ﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮﻧﺪ، و از طریق آﻣﻮزش و ﺗﺠﺮﺑﻪ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ بنابراین آﻣﻮزش، ﺗﺮﺑﯿﺖ و ﻧﻈﺎرت ﻣﺴﺘﻤﺮ واﻟﺪﯾﻦ و ﻣﺮﺑﯿﺎن، اﺳﺘﻔﺎده از اﺑﺰارﻫﺎی ﮐﻤﮏ آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﺪرن و ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزی زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی ﻻزم ﺑﺮای ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮی راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ مسئله مدار در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ آزﻣﺎﯾﺸﯽ و واﻗﻌﯽ زﻧﺪﮔﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ راﻫﮑﺎری ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮی راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ در ﻣﺮاﺣﻞ مختلف رشد و تکامل افراد ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ.
* عضو شورای سرپرستی پسین اوز


2 دیدگاه

  1. اوزی از بندرعباس

    از اقای دکتر بزر افشان که در دانسکده علوم پزشکی لارستان تشریف دارند انتطار داریم که برای تاسیس شبکه بهداشت ودرمان در بخش بزرگ اوز پیگیری واقدام نمایند در بخشهای کوچکتر فارس این اداره دایر شده است

  2. کارمند بیمارستان اوز

    در زمان ریاست قبلی دانشکده علوم پزشکی لارستان دکتر صباعی مسول راه اندازی شبکه بهداشت ودرمان در اوز معرفی شد اما ناکنون هیچ حرکتی صورت نگرفته است لطفا مسولین وهییت امنا انرا جدی پیگیری نمایند

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد