تقابل زبان مادری و زبان فارسی باید حذف شود

تاکنون چندین گفتگوی ماهانه با مدیرمسئول پسین اوز انجام شده که مورد استقبال خوانندگان هم قرار گرفته است. مدتی است که این گفتگوها به دلائل مختلف به عهده تعویق افتاده است. اینک به مناسبت فرا رسیدن ۲۱ فوریه (دوم اسفند) روز بزرگداشت زبان مادری با احمد خضری مدیر مسئول پسین اوز در این رابطه به گفتگو نشستیم. حاصل این گفتمان را در زیر بخوانید: 

۱- ضمن تشکر از شرکت شما در گفتگو لطفاً درباره زبان مادری بگوئید:

سپاس از گفتگو مجدد با شما و تشکر از مخاطبان عزیز باید گفت هر زبانی در دنیا نمایانگر فرهنگی خاص است و زبان حاصل فرهنگ، طرز تفکر و طرز نگرش به جهان است. در این رابطه آنچه می‌توان تصور کرد محتوای زبان مادری است. چون زبان مادری یگانه زبانی است که با احساس یاد گرفته می شود. این زبان آکنده از هیجان، احساسات، تصویرها و تخیلات بوده و هویت هر فرد را تضمین می‌کند. اهمیت زبان مادری باعث شده تا سازمان ملل برای آن نامگذاری جهانی داشته باشد.

۲-دلیل نامگذاری روز جهانی زبان مادری چیست؟

در سال ۱۹۵۲ میلادی دانشجویان شهر داکا در کشور بنگلادش که در آن زمان به نام پاکستان شرقی نامیده می شد برای ملی کردن زبان بنگالی به عنوان زبان دوم ملی پاکستان در کنار زبان اول یعنی اردو دست به تظاهرات زدند. پلیس با آنان با خشونت برخورد و عده ای کشته شدند. بعد از استقلال کشور بنگلادش و درخواست از سازمان ملل متحد برای نخستین بار سازمان یونسکو در سال ۱۹۹۹ روز ۲۱ فوریه را به نام بزرگداشت روز جهانی زبان مادری نامگذاری کرد.

۳- این نامگذاری چه کمکی به زبان مادری کرده است؟

به طور کلی هدف از نامگذاری روزها و مناسبت ها، معرفی، بزرگداشت، یادآوری و تحکیم پیوند هاست و نامگذاری روز جهانی زبان مادری می تواند به تنوع زمانی و فرهنگی کمک کند. حتی سازمان ملل سال ۲۰۰۸ میلادی را سال جهانی زبان‌ها اعلام کرده است و نامگذاری زبان مادری در ترویج، حفاظت از زبان مادری موثر است.

۴- آیا در ایران هم این روز مهم است؟

در دوم اسفند سال ۱۳۸۲ خورشیدی دانشجویان ترک زبان دانشگاه های تهران، در دانشگاه علم و صنعت، بزرگداشتی برگزار کردند و از آن تاریخ به بعد این روز توسط زبان شناسان و دوستداران زبان و بیشتر توسط ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی یادآوری و بزرگداشت آن برگزار می شود.

۵- زبان های رسمی سازمان ملل متحد کدامند؟

زبان های رسمی سازمان ملل متحد ۶ زبان هستند که در مکاتبات و نشست ها و ملاقات ها استفاده می شوند. بدیهی است تمام اسناد رسمی سازمان ملل متحد با این زبان ها نوشته می شود. یعنی ۱-انگلیسی ۲-فرانسوی ۳-اسپانیایی ۴-عربی ۵-روسی ۶- چینی البته دول هندوستان، ترکیه، پرتغال و بنگلادش نیز تقاضای افزودن زبان های کشورشان به عنوان رسمی در سازمان ملل کرده‌اند.

۶- در ایران چه زبان هایی وجود دارد؟

زبان اصلی و رسمی کشور فارسی است. اما زبان های بلوچی، ترکی، کردی، گیلکی، مازنی، عربی، ترکمنی، لری و خودمانی (لارستانی) نیز وجود دارد که بعضی زبان خودمانی (لارستانی) را گویش می‌دانند اما کارشناسان و زبان شناسان به دلیل اینکه این زبان دارای قواعد و دستورات و ویژگی یک زبان است آن را به عنوان زبان محسوب می کنند این زبان دارای گویش های فراوان است که مهمترین گویش های آن عبارتند از: لاری، اوزی، گراشی، فیشوری، خنجی، بیخه ای، بستکی و کمزاری هستند. در ادامه باید بگویم که زبان لارستانی (خودمانی) زبان اصیل و بازمانده پارسی میانه است.

۷- چرا عده‌ای از آموزش زبان مادری به فرزندانشان خودداری می‌کند؟

بله درست است. باید گفت: تقابلی میان زبان فارسی و زبان های مادری بین خانواده ها وجود دارد که بیشتر سعی می شود زبان مادری مورد غفلت قرار گیرد. امیدواریم این موضوع سیر نزولی پیموده و همه به زبان مادری اهمیت دهند.

۸- به نظر شما مخالفت خانواده ها با آموزش زبان مادری چیست؟

بعضی از خانواده ها دلایل مختلفی برای رفتار خودشان دارند از جمله اینکه می گویند چون زبان کشور فارسی است پس بهتر است بچه ها با زبان فارسی آموزش دهیم تا در آینده دچار لهجه نشوند. در صورتی که این چنین عقیده ای صحیح به نظر نمی رسد.

۹- آیا این گفتگو به نظر شما مهم است؟

 بله بسیار مهم است. چون به دلیل گسترش فضای مجازی و رسانه ای و افزایش ارتباطات باعث می‌شود تا فراموشی زبان اصیل (لارستانی) خودمانی و گویش شیرین اوزی به صورت یک دغدغه مهم برای زبان دوستان و فرهنگ پروران شود.

۱۰- لطفاً بیشتر توضیح بفرمایید.

 قدرت تکلم و بیان، یکی از نعمت های خداوند است که فقط انسان از آن برخوردار است. چون با این ابزار می توان با همنوعان ارتباط برقرار کنیم حالا وقتی این وسیله زبان مادری باشد این ارتباط محکم تر و حامل فرهنگ و هویت می گردد.

 در پایان با گویش شیرین اوزی باید گفت که: زابون ننئی، زابون زندگیه. پس راز زابون ننئی مبارک به. اُ بچیاتو زابون ننئی (اوزی) یاد هاتی.

گفتگوکنندگان: حمیرا نامدار و مریم سمیعی