تکذیب تخریب آب انبار تاریخی در اوز

تکذیب تخریب آب انبار تاریخی در اِوَز فارس؛ رمزگشایی از ویدیویی که رنگ واقعیت ندارد

ویدیویی مبنی بر تخریب یک اثر تاریخی با نام آب آنبار ملا محمد در شهرستان اِوَز فارس در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی و رسانه ای به طور گسترده دست به دست شده است که البته بررسی ها نشان داد که اصل خبر صحت ندارد و این تصاویر مربوط به این آب انبار و با مشخصات فنی آن نیست.

به گزارش ایرنا، اینکه چطور این فیلم که مربوط به زمان پیش از شهرستان شدن اوز بوده و توضیحات آن موقع مدیر وقت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لارستان هم گویای این مطلب است هم اینک و در این شرایط در فضای رسانه ای و مجازی بازتاب وسیعی یافته خود سؤالی است که بی پاسخ مانده است. اما از سوی دیگر، به نظر می رسد خود اصل این فیلم حتی در همان زمان یعنی حدود چهار سال پیش که گویا در ایام نوروز بوده هم از سوی مدیر وقت گردشگری لارستان تکذیب شده و این ویدیو در حالی که گفته شده مربوط به آب انبار ملامحمد است اما اینگونه نبوده است.

سیما علویه مدیر وقت میراث فرهنگی لارستان به صراحت گفت: این کلیپ مربوط به آب انبار حاج قنبر با قدمتی بالای ۴۵ سال است و ربطی به آب انبار ملامحمد ندارد.

چند روایت اول اینکه در این کلیپ از شخص و مدیری نام برده شده که هم اینک و چندین سال است این مسئولیت را به شخص دیگری واگذار کرده است. در این فیلم از سیما علویه به عنوان مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و مقام پاسخگو نام برده شده، در حالی که وی، اینک مسئول نیست و اینک ابراهیم کیان مسئولیت این اداره در لارستان که آن زمان حوزه میراث فرهنگی شهرستان اوز هم زیر مجموعه این اداره بود، عهده دار شده است.
این ویدیو و آب انباری که از آن سخن برده شده به نام ملامحمد است در صورتی که اصل خبر و کلیپ با توجه به مشخصات فنی و ساختار آن مربوط به آب انبار «حاج قنبر» یکی از آب انبارهای موجود در شهرستان اوز است.
این فیلم و نوشته روی آن هر چند مربوط به سال های گذشته است و قدیمی بودن آن به طور واضح هم مشخص شده است، اما روایت ها و براشت ها و تفسیرها و البته واکنش ها به گونه ای بوده که به نظر می رسد در کمتر از ۱۰ روز گذشته این تخریب صورت گرفته و حتی پیام ها و برخی تماس ها با ایرنا برای پیگیری موضوع هم همین نکته را یادآور می کند.

این ویدیو رنگ واقعیت ندارد فرماندار شهرستان اِوَز هم نسبت به پخش گسترده این کلیپ واکنش نشان داد و تصریح کرد که این ویدیویی که با این حجم از گستردگی و دربرگیری آن فضای موجود رسانه ای و مجازی را این مدت به خود مشغول کرده رنگ واقعیت ندارد و مربوط به سال های گذشته است. محمد محمدی یادآور شد:  فیلمی که به عنوان تخریب آب انبار(برکه) ملا محمد در فضای مجازی منتشر شده است، به هیچ وجه صحت ندارد و این فیلم  نه تنها مربوط به زمان کنونی و برکه ملا محمد نمی باشد بلکه مربوط به چند سال قبل و عملیاتی است که برای مرمت برکه حاجی قنبر انجام شده که عملیات مرمت آن برکه نیز انجام و به پایان رسیده است. او بیان کرد: فیلم پخش شده ربطی به آب انبار ملامحمد ندارد و این برکه متعلق به دوران افشاریه است و ۲۵۰ سال نیز قدمت دارد.

وی تصریح کرد: این آب انبار در سال ۱۳۷۸ و با شماره ۲۰۳۸ به ثبت رسیده است. تاکنون در سه نوبت گنبد این آب انبار مرمت شده است که به ترتیب در سال های ۳۶، ۸۲ و آخرین بار در سال ۹۶ بوده است.

فرماندار اوز تصریح کرد:این فیلم البته تا حدود زیادی باعث جریحه دار شدن افکار عمومی و شهروندان اوزی هم شده است. محمدی گفت: با توجه به ترک خوردگی سقف آب انبار با اعلام آمادگی خیرین پس از هماهنگی با اوقاف و بخشداری وقت اوز اقدام به تعمیرات و مرمت این اثر شده است. وی تاکید کرد: مراحل مختلف برای مرمت این اثر تاریخی شامل لایروبی کف، لایروبی کانال های انتقال آب، مرمت دیواره های پیرامونی، مرمت گنبد برکه، مرمت داخل برکه بوده که به نظر می رسد بر اساس معیارهای میراث فرهنگی و با نظارت فنی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس انجام شده است. محمدی یادآور شد که این آب انبار هم اینک و با همت خیرین و نیکوکاران منطقه احیا شده و در بارش های اخیر تابساتانه نیز سرریز شده است.

وی افزود : همچنین با توجه به سیاست صیانت از حقوق موقوفات به خصوص آب انبارها که یکی از عمده موقوفات شهرستان اوز است، اقدام به تشکیل هیاتی به نام هیات امنای آب انبارهای اوز با حضور کارشناسان خبره محلی و تنی چند از رابطین خیرین  شده که ساماندهی، تعمیرات، بازسازی، بهسازی، احداث آب انبارهای جدید از وظایف این اعضا است.

وی با بیان اینکه تولیت و متصدی آب انبارها مطابق قوانین و مقررات بر عهده اوقاف و امور خیریه است، گفت: اما به دلیل ثبت برخی از آنها در فهرست آثار ملی و نقشی که میراث فرهنگی در قبال اثار تاریخی دارد هرگونه دخل و تصرف و یا حتی احیا و مرمت آب انبارها باید با نظارت و هماهنگی این نهاد باشد.

 وی ابراز داشت: تعمیرات و بازسازی آب انبارهایی که دارای قدمت تاریخی و میراثی است و  پس از هماهنگی با اداره میراث فرهنگی و با در نظر گرفتن آیتم‌های ارائه شده از طرف اداره میراث تحت نظر کارشناسان سازمان میراث انجام می شود. او بیان کرد که در سطح شهرستان اوز بالای هزار آب انبار در طول سالیان متمادی ساخته شده که در ۱۹۶ مورد ان تنها در محدوده شهر اوز است. فرماندار اوز همچنین خواستار توجه جدی متولیان امر برای بازسازی و احیای آثار باستانی و تاریخی در این شهرستان شد و گفت: برکه ها (آب انبارها) از جمله آثار ارزشمند تاریخی در مناطق جنوبی فارس به ویژه شهرستان اوز است که مردم منطقه نیز پیوندی عمیق با این آثار دارند.

وی بیان کرد: بسیاری از برکه های تاریخی در اوز از جمله برکه سلفی این شهرستان هم اینک در آستانه تخریب قرار گرفته و با وجود مکاتبات فراوان با متولیان امر  برای احیای مجدد آن اما تاکنون اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است.
وی ادامه داد: ‌شهرستان نوپای اوز دارای آثار تاریخی متعددی است که بسیاری از آنها در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و تعدادی نیز در شرف ثبت است. او با اشاره به اینکه به زودی اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در شهرستان اوز و با انتصاب و معرفی مدیر آن استقرار می یابد و می تواند در رفع مشکلات موجود حوزه گردشگری و احیای آثار تاریخی موثر باشد، گفت: آثار باستانی نه تنها در اشاعه دین و فرهنگ نقش دارد بلکه در انتقال اندیشه ها نیز سهم بسزایی دارند. وی گفت: مصالح ساخته شده در آب انبارها بیشتر از سنگ، ساروج و گچ است که از سازه های ساختمانی رایج در منطقه گرم و خشک و از جمله مصالح محکم آن دوران بوده است.

یک کارشناس میراث فرهنگی در شهرستان اوز هم گفت: بر اساس تحقیقات انجام شده این ویدیو مربوط به حدود پنج سال قبل بوده و اگرچه ویدیو مربوط به آب انبار تاریخی ملامحمد نیست اما اگر هم باشد و بر فرض صحت، تیغ های مخوف این لودر نشانه و برای تخریب و نابودی بنا و این آب انبار نبوده بلکه با هدف بازسازی و تعمیر و مرمت بوده است. محمد خضری عنوان کرد:آب انبار ملا محمد که مربوط به دوره افشاریه است تاکنون چندین بار تخریب و بازسازی شده و آخرین بار حدود سه سال پیش با حمایت خیران و مشارکت مردم و البته با هماهنگی میراث فرهنگی استان و شهرستان لارستان این اثر تاریخی دوباره احیا شد.

آب انبار و یا برکه های آبی به معنای مخازن و محل ذخیره آب معروف بوده اند و در مناطق جنوبی  فارس از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بودند. شهرستان اِوَز که دارای ۲ بخش مرکزی و بید شهر است، در فاصله ۳۴۵ کیلومتری جنوب شرقی شیراز قرار دارد.