جاده مربط، احیاء خاطرات توسعه طلبانه مردم نوشته عبدالوهاب کرامتی

عبدالوهاب کرامتی: جاده مربط محل تلاقی شاهراه های تجارتی قافله رو از بنادر عباس- لنگه- مغویه و شهر لار به جهرم و شیراز بوده است. روستای کهنه کهن از طرف شرق بطول ۳ فرسخ، نخلستان های دُومن که انتهای آن در شرق نخلستان مربط می باشد نیز در حواشی این جاده بوده اند.
سال ها پیش زنده یادان رئیس جعفر کمالی و عبدالغنی کرامتی تعریف می کردند در سفری که از اوز به بندرعباس می رفتیم حدود ۷۰ یا ۸۰ سال پیش آن زمان به علت خرابی جاده ها دو یا سه روز طول می کشید تا به بندرعباس برسند. گفتند در بین راه برای خوردن و استراحت، اتوموبیل در کاروانسرای جِنی توقف می کرد؛ در آنجا متوجه شدیم بر روی سنگ بزرگی نوشتاری هست نگاه کردیم دست خط زنده یاد حاج احمد ملا(جد کرامتی ها) بود که نوشته بود به اتفاق حاج محمد نمازی (جد نمازی های شیراز) از بمبئی با مال التجارت مان با کشتی به بندرعباس آمدیم و پس از ترخیص کالا از گمرک بار دو قافله کردیم؛ به اینجا رسیدیم به نام کاروانسرای جِنی (توضیحا خود آن کارونسرا داستان ها دارد که اگر فرصتی و حیاتی بود درباره آن خواهم نوشت) پس از استراحت قافله ها را بار کردیم.
از طریق مربط قافله من به طرف اوز و قافله ایشان به طرف شیراز حرکت کرد. تصمیم گرفتیم سنگ را کنده با خود ببریم که تیشه و بیل نداشتیم و میسر نشد. گفتیم در سفر برگشت آن کار را خواهیم کرد که متاسفانه دو یا سه سال طول کشید وقتی آمدیم که با خود تیشه و بیل و کلنگ و دو کارگر از میناب با خود آورده بودیم. ماشین آلات راهسازی در آن زمان سنگ را خرد کرده و اثری از آن نبود.
زنده یاد حاج محمدهادی کرامتی در تاریخ دلگشا اوز می فرماید:
همه راه ها صاف و هموار شد
خر و اشتر و اسب بیکار شد
بله هماهنطوری در بالا به تحریر آمد. مربط محل تلافی شاهراه های بنادر عباس- لنگه- مغویه و شهرهای لار و اوز به جهرم و شیراز بوده است. بهمین خاطر زنده یاد حاج احمد ملا کرامتی در اوایل سلطنت ناصرالدین شاه قاجار کاروانسرای بزرگ که در آن اطاق های زمستانی و تابستانی برای اتراق قافله ها باشد ساخته است. آن جاده از مربط به طرف دشت خومی می رفت.
دشت خومی سیلابگاه (به هنگام باران) نخلستان مربط و نخلستان های دُومن بود. تا شرق قلعه خواجه زینلی و از قدیم الایام آب آن رودخانه فصلی تقسیم بندی شده بود. و نخلستان های دکتر صدیقی، آخوند رسول و عابدی و سید خرمهر و کل کورگ که نخلستان سابق ما هم آنجا بود و آخرین نخلستان مرحوم حاج عبداله مشفق در پایین شرق قلعه خواجه زینلی واقع شده بود.
قریه مربط در زمان ناصرالدین شاه و اویل سلطنت مظفرالدین شاه در اوج عمران و آبادی بود که با آمدن اتوموبیل از رونق افتاده است. در سال ۱۳۴۲ که گندم اصل ۴ ترومن سهمیه اوز داده بودند زنده یادان یزدانی، محمودی، ریاحی، صدیقی، بهروزیان و دانشمند که بزرگان و معتمدان آن زمان اوز بودند دور هم نشستند و به اتفاق گفتند وضع مردم الحمداله خوب است. نیازی به این گندم نیست تصمیم گرفتند آن را بفروشند و از محل فروش آن جاده مربط ماشین رو درست کنند که همین کار را هم کردند.
من به اتفاق زنده یاد میرمحمد با جیب ویلز که از تهران خریداری کرده بود به اوز آمدیم که مرحوم یزدانی گفت: برویم جاده مربط که در دست ساخت است. نگاه کنیم. همگی سوار شدیم، یزدانی، محمودی، صدیقی، ملا محمد، ریاحی، عبدالرزاق و رئوف کرامتی رفتیم دیدیم از پایین شروع شده گرد و خاک کولاک می کرد.
اساتید آن زمان جاده ساز مربط، خادم عبداله، و رئیس عبدالغفور کارشناسان جاده، محمد فریدی کارشناس سگربندی، عبدالرحمن صمدی کارشناس گوده زنی ساخت جاده، که آقای رئوف می گفت: این ها کی بلدند جاده درست کنند. ما مهندس می خواهیم. در آن زمان تازه شروع کار بود و همه اش گرد و خاک در فضا پخش بود.
من و میرمحمد به میناب برگشتیم. بعد از ۷ یا ۸ ماه دوباره آمدیم اوز. زنده یاد یزدانی پیشنهاد کرد برویم جاده مربط را ببینیم. یزدانی، ریاحی، ملا محمد، عبداله، یادگاری، اسکندری سوار شدیم. عبدالرزاق و رئوف کرامتی هم بودند جاده به درستی مهندسی درست شده که رئوف این بار گفت: حالا جاده است که بودجه فروش گندم تمام شد نصف جاده کار کرده بودند. بقیه را خود زنده یاد یزدانی درست کرد.
جاده به لطف زنده یاد حاج عبداله یزادنی ساخته شد. منتها برای مینی بوس و وانت و جیپ خیلی خوب بوده به راختی رفت و آمد می باشد. ولی برای اتوبوس و ماشین ۱۰ تن مشکل بود. چون پهنای جاده بخصوص سرپیچ ها در حد آنها نبود. به همین خاطر اتوبوس رو نشد.


چندین سال پیش از زنده یاد حاج محمد صالح آزادی کدخدای روستای کهنه پرسیدیم جاده به علت پیشرفت علم ماشین سازی از رونق افتاد چرا قریه مربط تخلیه شد؟ جواب داد: چون آبادی و امنیت از برکت شاهراه عبوری به جهرم و شیراز بود هر قافله ای که می آمد چند تفنگچی همراه شان بود. ولی پس از بی رونقی راه مربط قریه مربط بی امنیت شد و مورد تجاوز و تقاول اشراق و راهزنان قرار گرفت. به همین خاطر تخلیه شد. عده ای که ما هم جزء آنیم به کهنه آمدیم. عده ای به اوز و گروهی هم به آن سوی خلیج فارس و غیره پراکنده شدند.
در ابوظبی و دبی فروشگاه هائی هست اکثرا موکت فروش هستند و تابلوشان مربوطی است، اکنون تکرار تاریخ است. خیرین بزرگوار و محترم از جان و دل کمک کرده اند که این جاده تاریخی از نو احیاء شود آن هم از مسیر اصلی آن دشت خومی که از روستای شرفویه بوده هم شرفویه رونق و آبادی خواهد رسید و هم رونق تجاری برای شهر ما و آبادی و بخش های اطراف خواهد بود.
آفرین بر خیرین برزگوار و محترم که به فکر آبادانی و عمران شهرمان بخصوص جاده های هستند.
چند روز پیش به اتفاق آقایان حاج محمد شعیب زارعی و بهروز ابراهیم نژاد برای بازدید از سازندگی جاده مربط به آنجا رفتیم. خوشبختانه مهندس سهیل کاریانی و امین رکنی آنجا بودند و ما را بردند بالاتر و توضیحات کامل در مورد ساخت جاده دادند که در آن زمان ماشین کمپرسی ۵ تن خاک جاده تخلیه می کرد.
من از آقای مهندس کاریانی سوال کردم که جاده دوبانده خواهد بود گفت: نه دوبانده نیست ولی عرض آن ۱۱ متر و جاده شهری است. امیدوارم هر چند زودتر این جاده حیاتی برای شهرمان اتمام پذیرد و مورد استفاده قرار گیرد. امیدواریم خیرین محترم و بزرگوار و نمایندگان محترم آنها به فکر تعریض جاده شهری بلوکات هم باشند.


4 دیدگاه

  1. با سلام
    اول که اوز با بلوکی ها قشنگه که با کشیدن این جاده نابود میشوند

  2. شهرستان اوز در مورد جاده بسیار کمبود دارد کشیدن جاده اوز – شرفو واوز/بختیارو‌ لازم است

  3. چرا اینقدر طول کشیده تا الان فقط۲۸ کیلومتره، حالا چرا دو بانده نباشه، ؟

  4. امیدوارم به زودی این جاده به اتمام برسه و باعث راحتی رفت و آمد مردم منطقه و دسترسی آسان تر مردم به جاده اصلی جنوب کشور شود، کاش دو بانده باشه این جاده ،

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد