پسین اوز ماهنامه پسین اوز
* احمد خضری: سال تحصیلی ۹۸-۹۷ در حالی آغاز می شود که کشورمان برهه ای سخت از دوران خویش را می گذراند. آموزش و پرورش پیوسته زیربنای جامعه بوده و با رشد و توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی پیوندی ناگستنی دارد و می تواند انسان های مستعد را به انسان های سالم، بالنده و مترقی تبدیل و به نیازهای نیروی انسانی جامعه در بخش های متفاوت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی پاسخ دهد. پس با این اهمیت و ارزش، حاکمان و دولت ها نمی توانند به آموزش و پرورش نگاهی سطحی داشته باشند. بنابراین آموزش و پرورش باید در سراسر عمر ارائه شود و در فراهم آوردن مناسب آن برای همگان کوتاهی نشود.
کمال انسان در گرو تربیت صحیح وی است. با این مقدمه و آغاز به کار سال تحصیلی جدید ۹۸-۹۷ بهتر است به چگونگی آموزش بپردازیم. روش سنتی آموزش ما چنین است که فکر می کنیم ما باید علوم و دانش را از متون قبلی کشف کنیم. یعنی هر آنچه را که قدما و گذشتگان کشف کرده و نوشته اند باید آنها را فقط به عنوان آموزش جدید یادگرفته و عمل کنیم. بطور مثال ما باید فقط شاهنامه، دیوان حافظ و یا متن های دینی و مقدس که همه محترم هستند را مطالعه و عمل نماییم. اما به صراحت باید گفت که دانش و علم فقط اینها نیست. دانش و علم جستجوی جدیدی است که باید با گفت و گو، مطالعه و با نگاه باز آنها را یافت. نه این که بنشینیم و در متون آن هم برای شناخت جهان به جستجو بپردازیم.
خداوند تبارک و تعالی دین اسلام را به ما هدیه داده است و کتاب آسمانی قرآن نیز که برای همه قابل فهم است نیز برای مسلمانان ارائه شده است. خوب این دستورات و گفته ها برای زندگی بهتر است اما شناخت جهان، کوشش و تلاش
می خواهد. خداوند هم توصیه می کند که ما حرکت کنیم. جنبش علمی داشته باشیم، سفر کنیم و به تحقیق بپردازیم. اساتید جانور شناس، گیاه شناس، جامعه شناس باید چندین دهه در جنگل ها، شناخت و بازدید گیاهان و یا در جوامع مختلف بگذرانند تا استاد و عالم شوند.
پس اگر از صبح تا شب در کتابخانه باشیم و فقط از متون قبلی استفاده کنیم نمی توانیم صددرصد موفق شویم. البته بسیاری از ما و امثال ما یادگرفته ایم که علم را به این صورت بیاموزیم. این روش شناخت برای شناخت جهان و هستی و زندگی بهتر به صورت کامل جواب نمی دهند. حتی قرآن کریم می فرماید: در طبیعت بگردید و بشناسید. در کتاب آسمانی مسلمانان با ۷۵۰ آیه به طبیعت نگریستن و تفحص کردن اشاره می کند در سوره ابراهیم آیات ۳۳ و ۳۲ تاکید شده است که طبیعت را تسخیر کنید. در قرآن دستور داده است که سفر کنید و در زمین بگردید و بنگرید.
البته ما نه تنها این کار را نمی کنیم بلکه هر کس حرف و مطلب جدیدی هم ارائه داد آن را محکوم می کنیم. یک مثال تاریخی می آوریم قرن ها انسان فکر می کرد که جهان فقط اروپا، آسیا و آفریقاست. همه به جغرافیای نوشته شده قدیم استناد می کردند تا این که کسی از کشور اسپانیا راهی دریا شد. او به سمت غرب رفت و در نهایت قاره آمریکا را کشف کرد. اگر در اتاق بربالش تکیه می زد و فقط دانش و سوادش متکی به نوشته های قبلی بود راه به جائی نمی برد نوشته های گذشته باید محرک ما باشد، راه را به ما نشان بدهد ولی حرکت و تفحص و تحقیق لازمه دانش اندوزی است. یعنی یافتن مفاهیم در ذهن و استخراج آنها از یکدیگر دری را از علوم به روی ما نمی گشاید. مغرب زمین حدود ۵۰۰ سال است حرکت کرده اند. سفر می روند. در هر سفری دهها متخصص همراه خود می برند، سفرنامه می نویسند اندوخته های ملل دیگر را از کتاب بیرون می آورند و تجربه می کنند و موفق می شوند. روز به روز هم موفق تر عمل می کنند. چون با همه جا در ارتباط هستند و پژوهش دارند. ژاپن، کره جنوبی، مالزی و… هم همین راهها را دارند طی می کنند و موفقیت بدست می آورند. همیشه تشنه علم و دانش جدید هستند.
خود را بالاتر و بهتر از دیگران نمی دانند. سر جای خود نمی مانند. پس موفق می شوند. حالا آموزش و پرورش ما و بویژه معلمان ما باید تفکر، پژوهش و حرکت را در بچه ها تقویت کنند آنان را به اردوهای علمی و اقعی ببرند و در دل طبیعت آنها را با انواع پدیده ها آشنا سازند تا لمس کنند بدانند جهان علم علاوه بر گفته های معلم و کتاب هم هست.
*مدیر مسئول