شهرستان های مادر و کلیدی استان فارس را بشناسیم

*احمد خضری: استان فارس دارای ۳۷ شهرستان است و از این نظر در بین استان های کشور مقام اول را داراست.

 «معاون توسعه مدیریت و منابع استانداری فارس ۷ خرداد ۱۴۰۱ – ایرنا»

در دومین قانون تقسیمات کشوری ایران که ۱۶ آبان ماه ۱۳۱۶ به تصویب مجلس شورای ملی ایران رسید نام پنج شهرستان: شیراز، آباده، اصطهبانات، جهرم و لار به عنوان بخشی از استان جنوبی کشور دیده می شود، که خیلی زود یعنی در ۱۶ دی ماه ۱۳۱۶ در اصلاحیه این قانون اصطهبانات و جهرم از این لیست حذف شدند؛ و شهرستان های شیراز، آباده، فسا، لار به همراه بوشهر و بهبهان، استان هفتم را تشکیل دادند. «دانشنامه آثار تاریخی لارستان کهن تالیف یعقوب کامجو ص ۱۳»

جهرم و اصطهبانات تابع شهرستان فسا شدند. در طول تاریخ یعنی از ۱۳۱۶ تاکنون بقیه شهرستان های فارس از دل شهرستان های شیراز، آباده، فسا و لار بیرون آمده اند.

 بنابراین شهرستان های شیراز، آباده فسا و لار را می توان شهرستان های مادر و اولیه استان فارس نامید.

نخستین شهرستان در استان هفتم که بعد از چهار شهرستان مادر شکل گرفت؛ فیروز آباد بود که در سال ۱۳۲۲ از شیراز منفک شد. یک سال بعد جهرم از شهرستان فسا و سال ۱۳۲۵ کازرون از شیراز متنزع و به صورت شهرستان مستقل بدر آمدند.

از سال ۱۳۲۵ تا سال ۱۳۵۷ یعنی سال پیروزی انقلاب اسلامی، شهرستان های اصطهبانات، اقلید، داراب، سپیدان، مرودشت، ممسنی و نی ریز شکل گرفتند.

بنابراین از سال ۱۳۱۶ تا قبل از پیروزی انقلاب، استان فارس دارای شهرستان های: شیراز، آباده، اقلید، اصطهبانات، داراب، سپیدان، فسا، فیروزآباد، کازرون، لار، مرودشت، ممسنی و نی ریز بود. ۲۴ شهرستان به مرور از سال ۱۳۶۸ تاکنون پدیدار گشتند؛ که در اسفند ۱۴۰۰ با تاسیس شهرستان جویم و انتزاع از لارستان جدیدترین و سی و هفتمین شهرستان استان فارس تولد یافت. در حال حاضر استان فارس دارای ۳۷ شهرستان، ۹۷ بخش، ۲۲۰ دهستان و ۱۲۳ شهر است. «دیکشنری آپادیس بخش دانشنامه عمومی»

استان فارس گرچه بیشترین تعداد شهرستان و شهر را در کشور داراست؛ اما بیشترین تعداد را هم از دست داده است. در یک سده اخیر استان های بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، نیمه غربی استان هرمزگان، شهرستان های بهبهان و آغاجاری در خوزستان، شهرستان های سمیرم و دهاقان در استان اصفهان و شهرستان ابرکوه در استان یزد همگی از استان فارس جدا شده اند.

نام های اصطهبانات در سال ۱۳۵۳ به استهبان و لار در سال ۱۳۸۰ به لارستان اصلاح گردید. شهرستان مرودشت با داشتن ۸ شهر و لارستان با ۷ شهر به ترتیب بیشترین نقاط شهری را در استان دارا هستند. شیراز پرجمعیت ترین و جویم کم جمعیت ترین شهرستان های استان هستند. ضمن این که شهرستان لارستان با ۱۲/۶۸۴ کیلومتر مربع پهناورترین و شهرستان کوه چنار با ۶۶۹ کیلومتر مربع کوچک ترین شهرستان استان فارس محسوب می شوند.

۸ شهرستان از شیراز متنزع که بالاترین رقم را داراست بعد از آن لارستان قرار دارد، که ۵ شهرستان در استان فارس از آن منفک شده است (گراش، اوز، خنج، جویم و لامرد). در استان فارس فرماندارهای لارستان، کازرون، داراب، مرودشت، فسا و جهرم به صورت ویژه اداره می شوند که فرمانداران آن شهرستان ها دارای اختیارات بیشتر و عنوان معاون استاندار و فرماندار ویژه دارند.

گفتنی است که در سال ۱۳۸۸ نخستین فرمانداری ویژه استان فارس در لارستان تاسیس شد. «خبرگزاری ایرنا سال ۸۸»

این بررسی اضافه و تاکید می کند که شهرستان لارستان پیوسته از شهرستان های مهم، پرآوازه، پیشرو و دارای استعداد در عرصه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بوده است.

*مدیر مسئول


53 دیدگاه

  1. قابل توجه همشهریان عزیز ومسولین در اوز

    شهرستان مادر منطقه. ما یعنی. لار بسیار سخت گیرانه. با استقلال وارتقای. شهرستان. اوز موافقت کرد و متاسفانه درحال حاضر هم اداراتی که از اوز. زیر مجموعه. لار. باقی. مانده است. مانند بیمارستان. و بهداشت. ودرمان. شهرستان. اوز کماکان در مضیقه ونداشتن. عدم. تجهیزات وپزشک. متخصص باقی. مانده. و مانند دوران بخش. بودن. اوز. رفتار میشود درحالیکه شهرستان های که همراه. و همزمان. با اوز. ارتقا پیدا کردند مانند. زرقان. بیضا. حفر. و…..همگی. دارای. ادارات مهم ومورد نیاز مردم خود. شده اند ادارات. ثبت. اسناد. تامین. اجتماعی. اداره کار. ورفاه اجتماعی اداره منابع. آب. اداره محیط زیست درحالیکه شهرستان. اوز. از همه این ادارات. محروم. وحتی دفتر خدمات پلیس ۱۰+ که یک دفتر بخش. خصوصی. است. هم. در اوز. دایر نمی باشد. این دفتر. در بخشهایی مانند. اشکنان. بیرم. و گله دار. وبنارویه هم. دایر. است اما در مرکز شهرستان. اوز. تاسیس نشده است.

  2. حکایت کلیدی بودن شهر های مادر

    معمولا لفظ مادر انسان ها به یاد مهربانی. همراهی درجهت رشد. وشکوفایی وپیشرقت. می اندازد آیا شهرستان مادر در منطقه ما در طول تاریخ. وحال حاضر چنین کمک مادرانه ای کرده است. ویا درحق ما. نامادری. کرده است که نییجه آن اکنون وپس. از شهرستان شدن هم گریبان ما. را گرفته است نداشتن. ادارات مهم مانند ثبت اسناد. املاک دفتر پلیس ۱۰+ ندادن امکانات به بیمارستان. با سابقه اوز وتبدیل این بیمارستان به مرکزی. برای. پرتاب. بیماران. به. لار وگراش و…… نتیجه این برخورد های. شهر ستان مادر با فرزند ارشد خود بوده است. وکایدی بودن. این شهرستان. تنها برای خودشان بوده است

  3. معلم. از خنج

    شهرستان مادر. وکلیدی. بابت. دل. وپسند مسولان وبچه های. اداری. لار است که خواهان. اقتدار واقایی لارستان. بر منطقه. هستند. این مطلب شما. بزودی. در تمام سایت ها ی لار. منتشر می‌شود. اما خدا می داند که سایر شهرهای. مجاور که مستقل شده اند. چه نظری. دارند

  4. خواننده از لارستان

    عالی است تشکر از این مقاله پژوهشی

  5. قابل توجه. مدیر سایت. از. جویما

    جهت اطلاع مدیر سایت. کوچکترین شهرستان از نظر جمعیت در فارس شهرستان سرچهان با جمعیت ۲۳ هزار نفر است وبعداز شهرستان جویم با. ۲۵ هزار نفر و شهرستان بوانات با ۲۷ هزار نفر از شهرستانهای کم جمعیت فارس. هستند. در ضمن شهرستان سرچهان به مرکزیت شهر کره ای با حدود ۴ هزار نفر درسال ۹۸ از شهرستان. بوانات. جدا شده است

  6. سرباز وطن

    اشتباه میگی کاکو،، کلا استان فارس که از لحاظ قدمت جزئی اولیه بوده، اما دارابگرد یا همان داراب جدید فراموش کردی،، یه سرچ بزن دارابگرد، یا برن بزرگترین دیوار خاکی جهان…

  7. سید عبدالله نمازی

    سلام جالب بود یکی از شهرستانهای جدا شده مهر است که از قلام افتاده

  8. استهبان

  9. بهرام عباسی

    عشق است استان فارس ،از شمال تا جنوب از غرب تا شرق

  10. مهدی جهرمی

    لار آب خوردن نداره چرا چرت و پرت میگی؟ اگر بخواد استان فارس تقسیم بشه شهرستان جهرم میشه مرکز استان جنوبی فارس. تابستان ها لار از گرما آدم خفه میشه. لار استعداد و ظرفیت تبدیل شدن به مرکز را نداشته و نخواهد داشت

    • سلام آب آشامیدنی خود جهرم از سد سلمان فارسی قیروکارزین گرفته شده …جهرم هم آب خوردن نداشته .

    • جهرم چه داره که بشه استان؟ شهر قحطی بوده اگه بنا به استان شدنه یا حق فسا است یا لار.

      • کاملا درست فرمودید فسا هم از لحاظ اب و هوا هم از لحاظ فرهنگی لیاقت مرکز استان شدن دارد چون شهرستان های داراب استهبان نی ریز وجهرم را در بر می گیرد ومرکزیت خاصی دارد هر چند همه ی شهرستانهای استان فارس مردمانی فرهیخته دارد تحصیل کرده های فسا بیشتر است

  11. اطلاعات جامع و مفیدی بود البته باید به دو نکته اشاره کردی
    اول اینکه استان فارس به عنوان نماد فارسی ایرانی باید مسئولین کشوری و به خصوص داستانی تدبیری بیندیشند تا به دریای خلیج فارس وصل شود تا نماد فارس و ایرانی بودن خلیج فارس بر همگان ثابت شود
    دوم بعضی از شهرستانها باید در جغرافیای فارس یا باید حذف شوند یا باید در مرکزیت ان تجدید نظر شود مثل شهرستان سپیدان به مرکزیت شهر اردکان که هیچ توجیحی ندارد.

  12. اولا…استهبان سال ۱۳۳۷ شده شهرستان نه سال ۱۳۱۶
    دوما…تقسیمات کشوری مگر نه فیروزآباد اولین شهر تمدنی ایران قدیم ( پارس )نه فعلی (ایران زمان پهلوی و جمهوری اسلامی) بر اساس تقسیمات درست ۱۳۲۲ شهرستان شد شما یک قرن جدید فقط در نظر گرفتید.
    داراب و فیروزآباد جز اولین شهرهای ایران هست

  13. بسیار زیبا مطالب از ویکی پدیا کپی و پیست کردید احسنت از این تحقیقات ویکی پدیایی.
    در ضمن لار بخاطر اینکه سال ۱۳۱۶ شد شهرستان که محل تولد صولت خان قشقایی در خنج بود و طرفداران و حامی آن در جهرم و فیروزآباد بخاطر همین نگذاشتند جهرم و فیروزآباد سال ۱۳۱۶ شهرستان بشوند و ظلم شد در حق این دو شهرستان مگر نه تحقیق کنید همان سال ۱۳۱۶ تا چند سال قبل بعد گراش که الان بزرگراه ورودی لار جز ژاندارمری فیروزآباد بود این میشه با یه تحقیق کوچک متوجه شد.
    همچنین بیدشهر بخاطر همین دیر شهر شد چون جد مادری صولت خان قشقایی از بیدشهر بود.
    کتاب تاریخ بهتر از ویکی پدیا هست.

  14. درود بر شیر پاک خورده نویسنده زبر دست اوزی

  15. از منابع مهم و معتبر تاریخی همچون استخری،شاهنامه فردوسی و…از ایالات بزرگ پارس مشخص می‌شود که ایالت استخر، گور،بیشاپور و دارابگرد
    نام برده می شود و دیگر مناطق بعلاوه بخش های غربی هرمزگان و کرمان و یزد و…زیر مجموعه این ایالات هستند. وجود آثار فاخر ومهم باستانی وهمچنین منابع طبیعی و کشاورزی و آب وسایر عوامل هم گویا و دلیل معتبر این توضیحات هستند

  16. لار باید استان میشد اما اما….

  17. استان فارس پنجمین استان پهناور کشور است ولی بیشتر جمعیت ان در شیراز متمرکز شده چون در شهرستانها سرمایه گذاری و اشتغال زایی نمیشود و امکانات درمانی و رفاهی وجود ندارد

  18. آباده هم حقش فرمانداری ویژه هست که حقش شیراز ضایع کرده است

  19. حالا باید چکار کنیم

  20. سعید وفایی گراشی

    شهرستانهای مهر در فارس و بستک و بندر لنگه و پارسیان در هرمزگان ام از شهرستان لار منفک شده اند لذا لارستان با ۹ شهرستان انتزاعی در صدر شهرستانهای تجزیه شده قرار دارد.
    ضمن اینکه فرهنگ این ده شهرستان ( لار . بندر لنگه . لامرد . بستک . مهر. گاوبندی . خنج .گراش . اوز و جویم ) یکسان و زبان مشترک نیز دارند.

  21. سعید وفایی گراشی

    شهرستانهای مهر در فارس و بستک و بندر لنگه و پارسیان در هرمزگان ام از شهرستان لار منفک شده اند لذا لارستان با ۹ شهرستان انتزاعی در صدر شهرستانهای تجزیه شده قرار دارد.
    ضمن اینکه فرهنگ این ده شهرستان ( لار . بندر لنگه . لامرد . بستک . مهر. گاوبندی . خنج .گراش . اوز و جویم ) یکسان و زبان مشترک نیز دارند

  22. سلام
    از استان فارسعلاوهبر شهرهای مذکور در بالا، هرات و مروست هم جدا وبه استان یزد ملحق شد. که جزء شهرستان آباده بود .

  23. سلام لطفا توصیح بدید آباده در قدیم وسعت سه استان را دارا بوده و چندین شهرستان ازش جدا شده در سال ۱۳۰۲ فرمانداری داشته که با یزد در یه روز افتتاح شده ۱۰۰ سال است اموزش و پرورش‌ دارد شهرداری در سال ۱۳۰۴‌تاسیس شده اون آباده کجا و حالا کجا

  24. زیادی زور نزنید . لارستان الان دیگه لارک هست خخخ

    سودای مرکز استانی خیلی بلندپروازی بود که تمام شد

  25. محمدمهدی پاک نیت

    باسلام و درود
    تحقیقات نشان می دهد که در کشور ایران پس از تقسیمات کشوری در چند مرحله یک بخش گمنام وجود دارد که تا کنون چندین فرمانداری از این بخش جدا شده است و تا سال ۹۸ این بخش پس از جدا شدن فرمانداری مرودشت و فرمانداری ارسنجان و فرمانداری سعادت شهر و فرمانداری خرامه و فرمانداری صفا شهر همچنان بصورت بخش و بخشداری بود و در ده مهر نود و هشت به شهرستان تبدیل شد جالب توجه است که این بخش دارای ۲۴۳شهر و روستا بود که در کشور بین بخشداری ها مقام اول را دارا بود ولی گمنام اکنون این بخش را پیدا کنید

  26. البته در شهرستان های منفک شده از لارستان شهرستان مهر فراموش شده

  27. البته با احتساب شهرستان مهر که از لامرد جدا شده میشه گفت ۶شهرستان از لارستان منفک شده

  28. خدمت جناب پاک نیت

    منظور آقای مهدی پاک نیت احتمالا بخش. زرقان است که همزمان با اوز شهرستان شده است

  29. استان فارس به دو بخش تقسیم خواهد شد. بخش جنوبی:

    استان لارستان:

    شامل، لامرد و بخشی از بوشهر (اطراف عسلویه و شهر جم) و بخشی از هرمزگان (شهرستان بستک) و بندر پارسیان که قبلا جزء فارس شده است، تمام.

  30. درود آگاهی رسانی,درمورد هر نقطه ازکشور عزیزمان بسیار پسندیدهوتیکوست به شرطی,که کسی که اینکاررامیکند خود آگاهی بسنده داشته باشد دوست عزیزمان شاید ازین نکته آگاهی نداشته که زمدنی از زرقان تاایزدخواست جزو ارسنجان بوده👌💞

  31. سال‌۱۳۱۶ ‌ کازرون‌فرمانداری‌داشته‌‌پدرم‌تعریف‌‌کرد‌گفت‌شعری‌برای‌فرماندار‌گفتم‌
    رضاشاه‌‌هم‌که‌ آمد‌ازمن‌خواست‌شعری‌برایش‌بگویم‌ممسنی‌هم‌بخشی‌از‌کازرون
    بود‌تاسال‌۱۳۴۲ تاریخ‌نمی‌دانی‌الکی‌ننویس‌

  32. امیر لاری

    لار هیچ زیر،ساختی برای استان شون ندارد،،موقعیت لامرد وجهرم،از لار بهار است،دوم قرار نیست استان فارس نصف شود،،اینها خوابهای پریشان یه عده بیسواد است

  33. پاسارگادیان

    خب این حرفها به چه دردی میخوره آیا مشکلات اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و جغرافیایی مردم این شهرستان ها هم خبر دارید از وضعیت معیشتی مردم با خبر هستید شما ها فقط خوب حرف میزنید این اطلاعات رو مردم با یک سرچ ساده بدست میارن

  34. هادی اسکندری

    شهرستان مهر فراموش شده است

  35. هادی اسکندری

    شهرستان مهر فراموش کردن جمعیت زیادی هم ندارد

  36. کاملا درست فرمودید فسا هم از لحاظ اب و هوا هم از لحاظ فرهنگی لیاقت مرکز استان شدن دارد چون شهرستان های داراب استهبان نی ریز وجهرم را در بر می گیرد ومرکزیت خاصی دارد هر چند همه ی شهرستانهای استان فارس مردمانی فرهیخته دارد تحصیل کرده های فسا بیشتر است

  37. میلاد بیات

    استان فارس آرسنال تا جنوب ولز شرق تا غرب کلا پرچمش بالاست.یا علی

  38. با توجه ب اینکه شهرستان فسا از امکانات بسیار خوبی در شهرهای جنوبی استان فارس برخوردا هست وهمچنین نزدیکی شهرستان فسا ب مجموعه شهرهای داراب .جهرم .نی ریز .سروستان .استهبان زاهد شهر صحرارود نوبندگان ششده حاجی اباد داراب وچندین بخش بزرگ وشهر در نزدیک شهرستان هست وفرودگاه فسا قاعدتا فسا بعنوان یکی از سه شهر بزرگ استان قابلیت بسیاربسیار زیادی جهت مرکزیت استان فارس جنوبی داراس ضمن اینکه هم اکنون نیز شهرهایی ک نام برده شد از امکانات روحی ورفاهی وبهداشتی این شهرستان استفاده میکنند

  39. سیاستمدار

    جناب مهرزاد با تشکیل استان فرضی فارس جنوبی قرار نیست این شهرهایی که نام بردید حزو این استان قرار بگیرند اصلا فسا در جنوب فارس قرار ندارد فسا نی ریز و داراب در شرق استان فارس قرار دارند. فارس جنوبی در صورت تشکیل شامل لارستان، گراش، خنج، اوز، جویم، لامرد، مهر و با احتمال کمتر جهرم، زرین دشت و قیروکارزین می شود.

  40. تقسیم فارس به دو استان اشتباه هست.

  41. نویسنده احتمالا نسبتی با عزیزان لاری داره وگرنه مهمترین شهر سیاسی فارس قطعا جهرم است و در وضعیت کنونی باقی شهر ها بعد از جهرم قرار میگیرند. خودتان بهتر میدانید که چه می گویم ….

    • شهروند کارمند. اوزی

      من به عنوان یک شهروند اوز. با نظر. شما موافق. هستم در شرایط امروزی. با توجه به بزرگی. وتوسعه وجمعیت. شهرستان. جهرم. ارجعیت مرکز. استان. در جنوب. فارس. با جهرم. است

  42. درود وقت بخیر. قدمت هرم و کاریان از قدمت لار بیشتره. وقتی حرف از استان شدن میشه باید پتانسیل آن هم موجود باشه. لار چه پتانسیلی داره؟؟؟ جهرم از لحاظ پزشکی و کشاورزی تبدیل به یک قطب شده. من نمی دونم لار به چی دلخوش کرده..

  43. درود بر نویسنده وپژوهشگر که عالی قلم زده است احسنت

  44. جهرم پتانسیل مرکز استان شدن ندارد.به لار میگن گرمسیر به خودشون میگن سردسیر….حالا چطور میگن ما مرکز استان جنوبی هستیم.دوما جهرم از لحاظ فرهنگی چه ربطی به لار و گراش و اوز و خنج و الباقی داره…
    شیراز به خاطر پول لارستانی ها تا جایی که جا داره نمیزاره جدا بشه….ولکن لارستان حقش استان شدن هست.

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد