پسین اوز ماهنامه پسین اوز
اولین اتومبیل توسط مرحوم خواجه محمدسعیدخان بالانچی فرزند طاهر به اوز آورده می‌شود مرحوم سعید خان در اواخر قرن سیزدهم در عراق زندگی می نمود و از آنجا به بوشهر می‌رود و نزد برادرش محمد رفیع تعمیر موتور لنج و مکانیکی را میاموزد و راهی ابادان شده و به مکانیکی مشغول می‌شود.
گویا ایشان در همان سالها هدایت بالن را میاموزد و به هدایت آن میپردازد و به بالن چی معروف می‌شود.
مرحوم سعیدخان در بین سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۰۵ با دو ماشین فورد امریکایی از ابادان به سمت اوز حرکت می‌کند.
این اتومبیل‌ها بجای دلکو دارای مگنیت بوده که پس از روشن شدن اتومبیل با هندل. بوسیله‌ی آرمیچر مگنیت برق مورد نیاز برای احتراق سوخت فراهم می شده.
بوق اتومبیل بوسیله‌ی حرکت چرخشی یک اهرم به صدا در می آمده.
تایر اتومبیل‌ها گوشتی و باریک و همانند تایر موتور سیکلت دارای اسپک بوده.
از سعیدخان نقل می کنند در حوالی بوشهر ماشین ایشان خراب می‌شود و با هندل روشن نمی‌شود ایشان با دیدن گاوهای که در مزارع مشغول چرا بودند فکری به سرشان می زند و گاوها را با طناب به ماشین می بندند و بوق را به صدا در می اورند گاوها ترسیده و رم می کنند و این ترفند باعث حرکت ماشین و روشن شدن آن می‌شود.
حال نگه داشتن گاوها و بازکردنشان مصیبت دیگری بوده.
آنچه مسلم هست چون راههای معمول موجود بین آبادی‌ها مالرو بوده آنها مجبور بودند از قسمتهای مسطح دشت‌ها عبور کنند.
مرحوم سعید خان بهمراه این ماشین چندین سال در اوز اقامت داشته و مسافرتهای زیادی با آن انجام دادند و در مدتی که در اوز اقامت داشته یکی از ماشین ها اوراق می‌شود و موتورش در اوز باقی می ماند.
بعدها مرحوم رییس ابراهیم محمودیان یکی از تجار اوز که مرکز تجارتش در بندر لنگه بوده چندین دستگاه ماشین باری معروف به (سیمی)وارد می‌کند.
از آن جهت به این اتومبیل‌ها سیمی میگفتند که سقف محل بار آن از تور و سیم بوده.
این اتومبیل امریکایی بوده و از اتومبیل‌های مشهور آن زمان می‌توان اتومبیل‌های امریکایی، استودیوپیکر، دوج،شورلت و گراهامبل اشاره نمود.
در آن زمان هر دو ماشین در یک صندوق تخته‌ای قرار داشته که توسط کشتی باری به بوشهر حمل می شده.
در بوشهر آنها را از جعبه خارج و قطعات روی هم سوار نموده و از تخته صندوق هم برای کف ماشین و روی شاسی استفاده می‌کردند و اتاق آن در بوشهر می ساختند.
این ماشین ها از بوشهر و از طریق کتل های خطرناک پیرزن به شیراز برده و از شیراز از طریق گردنه نارنجی. و جویم. آب باریک. به لار و گراش و به اوز آورده می شده.
در آن زمان لار یکی از شهرهای مهم تجاری منطقه بوده و اجناس مال‌التجاره‌های پرتغالی و انگلیسی از بنادر وارد و از طریق لار به تهران حمل می شده.
سوخت همه‌ی این اتومبیل‌ها بنزین و در حلب های ۱۸ لیتری محصول شرکت B P (برتیش پترولیوم) تولید ابادان بوده.
اولین صاحبان خودروهای اوز را می‌توان افراد زیر دانست:
مرحومان عبدالرحمان یادگاری معروف به تقی پور، حاج عبدالله نوروزی، سیف الله بازرگانی، عبدالرحمن سلمانپور، حاج عبدالله دژکام، محمدعلی وطن پور، محمدشریف نیکو پور دادوند، محمد و احمد سیفایی در آن زمان بیشتر تجار صاحب ماشینهای باری بوده‌اند.
گواهینامه رانندگی توسط مرحوم فضل‌الله خواجیان فرزند حاج نوشاد (از پدر اوزی و از مادر یزدی) در شهربانی وقت شیراز صادر می شده.
این فرد اوزی کارشناس شهربانی کل استان فارس بوده و امتحان رانندگی توسط او گرفته می شده.
مرحوم خواجیان تمام دوره‌ی رضاشاه و تا ابتدای سلطنت محمدرضا به این امر اشتغال داشته است.
از رانندگان قدیمی اوز که خود صاحب ماشین بوده‌اند می‌توان به افراد زیر اشاره کرد:
مرحومان محمدعلی وطن پور، حاج اسد بهمن پور، حاج ربیع پروا، خادم عبدالله خادمی پور و تنی چند از قدیمی‌ترین موتور سیکلت هایی که وارد اوز شده است می‌توان به موتورسیکلت های ژاپنی اشاره نمود که آقای محمود افروشه در حدود سال ۱۳۳۰ به اوز آوردند و آقای محمد محمودی به قیمت ۴۰۰ تومان می خرند.
گردآورنده میرزا عشقی (کورده لارستان)
منبع روزنامه عصر اوز فروردین ۱۳۸۰