نگاهی به آئین مراسم ختم در اوز

در جامعه ای که ما در آن زندگی می کنیم آداب و رسوم زیادی وجود که طی سالیان کم و بیش شکل گرفته و به مرور زمان مورد عمل افراد هستند مثل آداب و رسوم مردم در مراسم ختم اموات.

در این مجالس، شرکت کنندگان با خواندن قرآن برای روح متوفی، طلب رحمت و مغفرت می کنند. اهل فامیل، اطرافش جمع می شوند تا صاحب عزا را همدردی و دلداری دهند. متاسفانه امروزه سنت های نادرستی در حاشیۀ مراسم عزاداری و ختم شکل گرفته که افراد با ایمان موظفند برای برطرف کردن آنها بکوشند.

در این شرایط مصیبت بار، که خانواده متوفی سخت ترین شرایط روحی و روانی را سپری می کنند، برخی از خویشان که اطراف عزاداران را می گیرند حاتم طاعی شده و بدون حساب کتاب خرج نموده و میهمان دعوت می کنند و خودشان می خواهند آبرو و حیثیت خانواده متوفی را حفظ کنند و با خرید های نسیه و مدیون نمودن صاحب عزا از مغازه ها و فروشگاهها ، بطور نسیه کالا و اجناس خرید کرده و پس از اتمام مراسم ختم،  فاکتورها و گزارشات پذیرایی مهمان و صورت حساب را به خانواده متوفی تقدیم می کنند.

البته باید گفت که، در این شرایط که، یکی از عزیزان از دنیا می رود و همه غرق در ماتم و عزاداری هستند هیچ گاه مجال مشورت وجود ندارد و عملا غیرقابل انجام است ولی بهترین و عقلانی ترین شیوه، آنچه که می توان از آن به عنوان کار انسانی یاد کرد این است که همسایگان، اهل فامیل و آشنایان،  به مدت سه روز در تهیه غذا و فراهم آوردن برخی امکانات، به خانواده ای که دچار تألمات روحی شده اند یاری و از آنان مراقبت و به آنان مهربانی کنند.

متأسفانه ما در بیشتر موارد به سنت اسلامی عمل نمی کنیم و به جای آن که باری از دوش مصیبت دیدگان برداریم، سربار آنها شده و هزینه های سرسام آوری را بر دوششان تحمیل می کنیم و حتی اگر آنان مشکلی از لحاظ مالی نداشته باشند، دغدغۀ فکری چگونگی پذیرایی از مهمانان آنان را رنج خواهد داد.

این سنت مجلس ختم قرآن  برپا کردن برای آن مرحوم یا مرحومه نیز کار بسیار پسندیده ای و هدف از برگزاری آن در سومین روز درگذشت یک مسلمان فقط به عنوان یاد کردن از کسانی است که روزی در میان ما بوده و اکنون در جمع ما نیستند است.

نکته قابل توجه دیگر این که علاوه بر مجالسی که در خانه گرفته می شود که اگر در روز آخر مراسم برای  زنان در مسجد، بعد از اقامه نماز عصر، حاضران حدود نیم ساعت قرآن بخوانند، به این نیت که ثواب آن به متوفی برسد و سپس، امام مسجد با خواندن فاتحه، ختم مجلس را اعلام کند و در پایان مجلس حاضران نزد صاحبان عزا رفته و با عباراتی کوتاه آنان را دلداری دهند و این کار در اوز همچون شهرهای بندرعباس و شیراز برای مجلس زنان این کار نهادینه شود و مراسم را به سادگی برگزار کرده و آشنایان و دوستان به ابراز همدردی بسنده و زحمت ایجاد نکنند کار بسیار پسندیده ای می شود و صاحبان عزا هم از رفت و آمدهای بی رویه بعضی از افراد آسوده خاطر خواهند شد.  

حمیرا نامدار