اوز سرزمین جلوه های طبیعی و تاریخی

می توان اوز را دیار نخل و آفتاب هم نامید. چون اگر به منطقه «دومان» دامن روستای کهنه در بخش مرکزی مراجعه کنید روستائی از نخل و البته تابش بی دریغ و فروان آفتاب را هم می توان به خوبی دید. گرچه سرزمین آب انبارها (برکه ها) نیز لقبی لست که به این شهر فرهنگی می دهند.

شهرستان اوز پا به پای تاریخ هم آمده است. ریشه در ایران باستان دارد و شاعر مشهورش آن را شهر هزاره ها نامیده است. اما رازها و مستندات تاریخی آن  همچنان نهفته و ناشناخته است. شهرستان اوز در حد فاصل شهرستان های لارستان، گراش، خنج و جویم قرار دارد. ردپای راه های باستانی از کاریان کهن، قلعه زیردژ هود، چهارطاقی محلچه و قلعه پروده به چشم می خورد و اینها نشانی از باستانی بودن این دیار است.

این شهرستان در منطقه ای خشک و کم آب قرار دارد و گفتیم که نامش با آفتاب همراه است. اما نمی توان از شکوه آفرینش و زیبائی های طبیعی، کوه ها، تپه ها، دشت های خرم و گنبدها نمکی اش که جلوه باشکوهی از زیست بوم جنوب ایران است، سخن به میان نیاورد. مرغزار، تنگه عنوه، دشته و برزگو، تالاب هیرم، نمکدان و … نمونه های زیبائی از این ادعاست. آب انبار (برکه) بدون شک یکی از یادمان های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی بوده که بهترین گنجینه های ارزشمند و بازگو کننده آئین ها، فرهنگ، هنر، معماری و شیوه زندگی مردم از گذشته های دور بوده است. گرچه در لارستان قدیم سه فرم و شکل از برکه ساخته می شده است یعنی:

۱- گرد (دائره ای) که ویژه مسلمانان بوده

۲- استوانه ای و کشیده (دراز) که مخصوص یهودیان بوده است.

۳- آب انبارهای حلبی که در واقع راه ارتباطی چهار برکه را به صورت صلیب به هم متصل کرده است. ولی در شهرستان اوز غالب برکه ها از نوع اول است و تعداد برکه های دراز ار تعداد انگشتان دو دست تجاوز نمی کنند. برکه ملامحمد یکی از چهار برکه بزرگ ایران و برکه سلفی قدیمی ترین برکه شهرستان اوز است.

کاروانسراهای لرد میری، سیفا و معلم کثیر محل سکونت و عبور کاروان ها و مسافران مختلف بوده است.

شهرستان اوز افزون بر ۲۰ آثار تاریخی در فهرست آثار ملی ثبت شده دارد و ۲۰ اثر نیز در شرف ثبت است. شهرستان اوز با جمعیتی حدود ۴۵ هزار نفر دارای ۲ شهر ، ۲ بخش و ۴ دهستان است که در فاصله ۳۸۵ کیلومتری جنوب شرقی شیراز استوار، زیبا و محکم در انتظار پیشرفت و عمران است.