پسین اوز ماهنامه پسین اوز
اشکت در زبان اوزی به مکانی می گویند که از نظر ظاهری شکل اطاق یا سالن بزرگی در دل کوه قرار گرفته و دامداران در فصل زمستان دام خود را در آنجا نگهداری می کنند تا از سوز سرما و بارندگی در امان باشند و زندگی ساده خودشان نیز در کنار آن دام ها نیز انجام می گیرد.
اطراف اوز هر طرف که نگاه کنیم غار یا شکفتی مشاهده می کنیم که خاطرات گذشته مان را زنده می کند. اشکت تُگرمِه شمال شرقی اوز، اشکت کلُوو روبروی دبیرستان رهنما، اشکت جُت در انتهای جنوبی دشته کوچک در جنوب غربی اوز (جُت یعنی جُقت) اشکت دی دراز در دشت فل ویز در شرق اوز و در قسمت جنوب اوز در رشته کوه سرخ در انتهای دره می بریک و دره هُودی دو اشکت وجود دارد. اگر به طرف مشرق برویم در دره (لا) و دره اَستُخهر و خهرگِه هر یک اشکتی نسبتا بزرگ وجود دارد.
اما خواننده محترم آنچه که مرا وادار کرد این مقاله تقدیم حضورتان کنم این است که در نشریه دانش پیوست روزنامه اطلاعات یک شنبه ۲۵ شهریور ۹۷ تحت عنوان «غار علیصدر» مطالب زیادی خواندم که پاراگراف هائی که بدرد شما می خورد در این نوشته می آورم.
دو سه سال قبل در یک سفر توریستی و دسته جمعی از غار علیصدر دیدن کردیم، واقعا آنچه در روزنامه اطلاعات آمده حقیقت دارد، زیرا آنچه را که خواندم قبلا به چشم دیده ام. غار علیصدر که در هفتاد و پنج کیلومتری شمال غربی همدان واقع است به واسطه وجود معابر ممتد آبی و دریاچه های وسیع و قابل قایقرانی که در سرتاسر غار گسترده هستند. یکی از زیباترین پدیده های طبیعی ایران و جهان است که نظیرش فقط در فرانسه و استرالیا دیده می شود.
زیبایی داخلی غار علیصدر مبهوت کننده و شگفت آور است. مناظر داخلی غار بسیار بدیع، هوای آن بسیار پاک، لطیف و عاری از هرگونه گرد و غبار و آلودگی میکروبی است. هوای داخل غار در تابستان خنک و در زمستان مطبوع است. همچنین سبک و حالت سکون دارد به طوری که اگر شمعی در آنجا روشن کنیم، هیچگونه حرکتی در شعله دیده نمی شود. در نتیجه ترکیب آب حاصل از باران با گاز دی اکسید کربن موجود در هوا اسید کربنیک ضعیف تشکیل می شود.
برای این که به طول و عرض این غار پی ببریم، برخلاف افسانه های موجود باید دانست که گروه پیش تاز به مدت پنج ساعت در غار پانزده کیلومتر قایقرانی کرده است. یک گروه کوه نورد حدود سی ساعت با قایق در آب های این دریاچه حیرت انگیزیش رفته اما به انتهائی نرسیده اند. آنها دوازده فرسخ داخل غار شده ولی راه به جائی نبرده و برگشته اند. در ۵ مهرماه ۱۳۴۲ شمسی گروهی دوازده نفره از اعضای هیات کوهنوری همدان غار علیصدر را مورد بازدید و کاوش قرار دادند و توانستند با وسایلی مانند فانوس و تیوپ لاستیکی مساحتی از غار را طی کنند.
در سال ۱۳۴۶ با پخش خبر کشف این غار شگفت انگیز و بی انتها در سطح رسانه های ملی، سیل محققان، کوه نوردان و علاقمندان به آثار طبیعی به سوی آن سرازیر شد. در سال ۱۳۵۲ کوه نوردان همدان در وردی غار را به قطر پنجاه سانتی متر تعریض کردند. در سال ۱۳۵۲ بازدید عمومی از غار علیصدر آغاز شد و از آن روز تاکنون برای سهولت بازدید و رفاه حال گردشگران، کارهای زیادی درون غار انجام شده که علاوه بر افزایش طول مسیر آبی برای قایقرانی، مسیرهای خشکی به مسیر بازدید افزوده شده است که مناظر جدید و بدیع را در مقابل دیدگان مشتاقان گردشگری قرار می دهد.