پسین اوز ماهنامه پسین اوز
حمیرا نامدار: همه ساله همزمان با فصل برداشت خرما، دوشاب پزی ها هم کار خود را شروع می کنند. دوشاب علاوه بر خاصیت غذایی، خاصیت درمانی هم دارد این خوراکی محلی در اوز بیشتر در فصل زمستان مصرف می شود. رسم سنتی دوشاب پزی در اوز قدمتی دیرینه دارد. تولید دوشاب و عرضه و فروش آن در اوز و برای روستائیان درآمد زاست. در قدیم شهر اوز دارای ۵ کارگاه سنتی شیره پزی بوده اما در حال حاضر دو کارگاه آن در حال فعالیت است. کارگاه شیره پزی محمد رسول اکبری و محمد اکبری است. البته باید گفت این کار فصلی است و در تمام ایام سال فعالیت ندارد.
شیره خرما یا دوشاب برای نگهداری خرما به مدت طولانی که از آفت در امان باشد تهیه می شود برای این کار خرمای خشک را داخل خمره و دوشاب روی آن ریخته و تا مدت یک سال از آن استفاده می کنند. البته در بعضی مواقع در لابه لای خرماها: کنجد، زنجبیل، دارچین و یا کخوین (بنه کوهی) ریخته آن را تنوع می بخشند.
برای تهیه شیره خرما، مقدار فراوانی خرما را در محوطه پاکیزه و سرپوشیده‌ای بر روی هم انبار می‌کنند پس از پاک کردن خرماها ابتدا خرما را درون دیگ ریخته و به مقدار مناسب آب به آن اضافه و می جوشانند. پس از آن با چوب زدن سعی می کنند تا خرما کاملا له گردد. سپس وارد گونی الیافی کرده و با وزنه و چوب شیره آن را می گیرند و درون دیگ ریخته و از آن دیگ به دیگ شیره می ریزند و بعد از مدت۴۵ دقیقه شیره (دوشاب) آماده می شود. شیره ها با هم تفاوت دارند مرغوبیت شیره بستگی به مرغوبیت خرما دارد.
این شیره ها کاملا طبیعی و سرشار از مواد مغذی است و تمام فواید خرما را در بر دارد شیره خرما اگر اصولی و تحت کنترل فرآوری شود سرشار از املاح معدنی آهن، کلسیم، فسفر، پتاسیم، منگنز، مس و ویتامین‌های A و B است. مصرف آن همراه با شیر به هنگام صبحانه باعث فعال‌شدن سلول‌های عصبی مغز می‌شود. آهن آن با افزایش گلبول‌های قرمز خون به رفع کم‌خونی، خستگی و رخوت کمک می‌کند.کلسیم آن برای تقویت استخوان‌ها مفید است. شیره خرما می‌تواند سموم را از کبد دفع کند و ناراحتی‌های گوارشی را بهبود بخشد. باید گفت این شیره یا دوشاب در شیرینی هایی همانند: کویته، چُنگال، چاشنی و…استفاده می شود.
شیره کارگاه های سنتی بسیار با کیفیت و فاقد مواد اضافی به ویژه آب است. بهترین شیره را می توان از ارقام خرماهای هلیله، زرد، خاصوئی و شاهانی به دست آورد. خرمای لشت خوب شیره می دهد ولی رنگ آن سیاه می شود.
البته باید گفت با توجه به مصاحبه ای که چند وقت قبل با یکی از مسئولان این شیره پزی ها داشتیم این حرفه رو به فراموشی است و جوانان برای کسب این حرفه هیچ علاقه ای از خود نشان نمی دهند پس برای حفظ و بقای کارگاه های کوچک سنتی حاضر امید است با همکاری مسئولان در برنامه هایشان جایی گیرند و بتوانیم این کارگاه های سنتی و دستی را که با کوره های ابتدائی فعالیت می کنند ضمن برآوردن تقاضای مردم در تهیه شیره نسبت به اشتغال زائی نیز اقدام شود. این کارگاه سنتی و دستی را حفظ و پایدار سازیم اگر ما و امثال ما دنبال این کار را نگیرند این شغل و کسب هم مانند بسیاری از مشاغل سنتی به تاریخ سپرده می شود.